Dünya da bilinen ilk cam atölyeleri Antakya-Reyhanlı karayolunda 20. Km. de yer alan TELL-ATCHANA (Aççana-Alalakh) dır..

Antik Cam Tarihi

Camdan yapılmış kaplara ilk olarak M.Ö. 16. yüzyılın sonlarına doğru rastlanmıştır. Tarihlendirilebilen en erken örnekleri ise bugün Türkiye-Suriye sınırı yakınlarındaki Amik Ovası’nda yer alan Atchana, bir diğer ismiyle antik Alalakh yerleşiminde bulunmuştur.

Sümer yerleşimlerinde ele geçen cam boncuklar camın en eski örneklerini oluşturmaktadır. Mezopotamya’daki Eshnunna’da ele geçen silindir biçimli açık mavi renkteki cam çubuk İ.Ö. 23. yüzyıla tarihlenmektedir. Bu en erken tarihli cam buluntuların yanı sıra, İ.Ö. 3 binyıl tabakalarına ait olan, Amik ovasındaki Tell Cudeyde, Nuzi (Yorgan Tepe) gibi merkezlerde cam boncuklara da rastlanmıştır. Tell Cudeyde’ de ele geçen cam boncuklar bilinen en erken boncuklar arasında yer almaktadır.

Cam kaplara ilk olarak İ.Ö. 16. yüzyılın sonlarına doğru rastlanmaktadır. En erken örnek Tell Atchana’da (Alalakh) VI.tabaka’da ele geçen cam kap parçasıdır. Bu parça için İ.Ö. 16. yüzyıl sonu terminus post quem olarak verilmektedir.

Mezopotamya’da bu döneme ait örnekler Alalakh, Nuzi, Assur, Tell Al- Rimah ve Ur’dan bulunmuştur. Bu eserler cam kap üretiminde kullanılan en erken yöntem olan iç kalıp tekniği ile üretilmişlerdir. Bu teknik Mezopotamya’da Hurri-Mitanni Bölgesi’nde ortaya çıkmış ve burada ilk cam üretiminden sonra Mısır’da camcılık yoğunlaşmıştır. Bu etkileşimde gezici cam ustalarının etkisi olabileceği gibi, aradaki ticari ilişkiler de önemli rol oynamıştır.

Mısır’da özellikle III. Tuthmosis (İ.Ö.1504- 1450) döneminde sınırların genişlemesi ve Suriye ile komşu olunmasından sonra, yoğun bir cam üretiminin görülmesi etkileşimi göstermektedir. Tüm olasılıklar Mısırlılar’ın cam işlemeciliğini Asyalı komşularından, olasılıkla on sekizinci Hanedan Firavunu III. Tuthmosis’in emri altında yapılan Doğu’daki Mısır askeri seferi (İ.Ö.1490-1436) sırasında ele geçirilen esirlerden öğrendiğini gösteriyor. Cam endüstrisi Mısır’a taşındığı zamanlar, hammadde bolluğu sayesinde, hızlı bir biçimde büyümüştür.

Mısır atölyeleri yalnızca lükse gücü yeten hükümdar ailesine ve aristokratlara tüketim için mallar üretmiyorlar, aynı zamanda büyük oranlarda işlenmemiş cam da ihraç ediyorlardı.